Paylaş
Konut Kredisi Ev Kredisi Resim Yok
Yıllardır bilgi, teknoloji diye yazdık durduk, ancak 20 yılda bunun önemini kavrayabildik fakat bu işi bizden daha önce kavrayanlar zengin oldu, biz ise kıt kanaat yarar sağlayabildik. Özelleştirmenin ülke kaynaklarını daha verimli ekonomilere dönüştürmedeki önemini konuştuk durduk.

Bu modellerin gerçekten ne olduğunu anlayana dek, elimizdeki KİT’lerin satış bedelinden daha fazlasını, bunları satabilmek için yabancı danışmanlara ödedik. Örnekleri uzatmak mümkün. Ancak şimdi yeni bir moda konu var: Mortgage!

Uzun vadeli konut finansman modeli olan bu yeni kavram, sanırım birkaç yıl içinde yalnızca kentte yaşayanların değil, köylü ve çiftçilerin bile baş gündem maddesi olacak. Mortgage gelecek dertler bitecek gazıyla öylesine yüksek beklentiler oluşturuldu ki, dağın fare doğuracağından endişe etmeye başladım bile.

Mortgage, uzun vadeli bir finansman modeli. Basitçe, kira öder gibi evsahibi olmanın frenkçesi bir kelime.

Aldığı konuta kira öder gibi 20 yıl gibi uzun sürelerde sahip olabilmek için ekonominin, kısa vadeden uzun vadeli anlayışa girmesi gerekiyor. Bu sistemi finanse edecek enstrümanlar, yatırım araçları ve yapıların oluşması, bir gecede olacak gibi değil.

Türkiye, son 2 yıldır ekonomideki bazı kaçak ve göçüklerini tamir etmiş olsa da henüz mortgage’in gerektirdiği doğal ekonomi ikliminden uzakta. Fakat konut sorununun ayyuka çıktığı ülkemizde, belki de arzular bu yönde olduğundan herkesin mortgage fikrini satınalmaya ihtiyacı vardı. Nitekim bankacısından siyasetçisine, işadamından kiracısına dek herkes bu büyülü değnek(!)in kendisine dokunmasını bekliyor. Bu beklenti, daha şimdiden konut piyasasında etkisini göstermeye başladı. Faizlerin düşmesiyle bankalardan sökülen ve kendisine yeni mecra arayan paralar zaten son 1 yılda ev fiyatları ve kiraları ikiye katlamış durumda. Bu da yetmezmiş gibi mortgage sisteminin yarattığı yanlış beklentiler, fiyatlar üzerinde baskı oluşturur hale geldi.

Oysa uzun vadeli fonlara ihtiyaç duyan sistemin gerektirdiği birikimler henüz ortada yok. Ekonomi bürokrasisi, siyasiler ve iş dünyası temsilcileri her ne kadar hazırız, geçiyoruz, geçtik gibi beyanlarda bulunsa da mortgage’in herkesin kullanacağı bir araç olması, daha yıllar alacak gibi görünüyor.

Yasal düzlemde de mortgage’in miras, ipotek, borçlar kanunu ile ilişkilendirilmesi gibi teknik konular çözülmeden, uzun vadeli fonlar oluşmadan mortgage başladı demek, son derece riskli bir yaklaşım olacak.

Şu anda konut kredilerinde yaşanan kafa karışıklığına baktığımızda, tıpkı 2000 yılındaki hovardalığa benzer bir ortam oluşmuş. Kısa vadeli bakışla, riski fazlaca hesaba katmadan, ödeyebileceğinden daha fazlasına talip olanların yarattığı bir konut kredisi histerisi var. Bankalar da zaten evlenmeyi cazip kılan rüyalar sunuyor.

Bunun üzerine bir de mortgage beklentisi eklenince, konut piyasalarında fiyatların gereksiz tırmanması sonucuna ulaşıyoruz.

Mortgage’in de daha doğmadan içini boşaltırsak, bedelini ağır öderiz gibi geliyor bana.
23.09.2005

CEVAP VER

Yorumunuzu yazınız.
Lütfen buraya adınızı yazınız