Katılma hesabı kısaca, katılım bankalarında kâr-zarar ortaklığı için işletilmek üzere yatırdığınız paranızın oluşturduğu hesaptır.
Katılma Hesabı Ne Demektir?
Katılım bankasına kâr-zarar ortaklığı amacıyla yatırdığınız paraya katılım fonu denmektedir. Katılım bankalarına yatırılan fonların bu bankalar tarafından işletilmesi neticesi ortaya çıkan kâr veya zarara katılma sonucunu veren fonların oluşturduğu hesaplar katılma hesaplarıdır. Halk arasında katılım hesabı da denmektedir.
Katılım hesaplarından getiri hesap açılışında belli değilken ve bu konuda bir taahhütte bulunulmazken, hesabın kâr gibi zarar da edebileceği taraflar arasında ittifaken kabul edilir. Katılım hesabında fonun (yatırılan paranın) işletilmesinden doğacak zarar da kabul edileceğinden, yatırılan bu ana paranın banka tarafından geri ödeneceği garanti edilmez.
Katılma hesabı, hesap sahibinin katılım bankasına emek sermaye ortaklığı yapmak üzere emanet ettiği parayı içerir. Yani bu hesaba yatırılan para bankaya ortaklıkta kullanılmak üzere emanet edilmiştir. Kuruluş bu parayı meşru yollarla işletecek ve neticesinde elde edeceği kâr ya da zararı hesaba yansıtacaktır. Kârın yansıtılması, başlangıçta kârı hangi oranlarda paylaşacakları üzerindeki anlaşmaya göre hesap sahiplerine dağıtılır. Banka zarar ederse hesap sahipleri de zarara ortak olacaklardır. Çünkü bu hesaplar bankaya verilmiş borç değil, ortaklık sermayesidir.
Katılma Hesabıyla Faizli Vadeli Hesabın Farkları
Katılma hesapları ile faizli olan vadeli hesaplar arasında bariz farklar bulunmaktadır:
- Konvansiyonel bankalar mevduat toplarken de topladığı mevduatı değerlendirirken de karz (borç) sözleşmesi yapar. Vadesiz hesap yoluyla topladıkları mevduat faizsiz olarak bilinse de çoğu hesapta yıl sonu küçük artılar olduğu göze çarpacaktır. Vadeli hesapları ise faizli borç sözleşmesi üzerine inşa ederler. Mevduat sahibine hangi vadede ne kadar faiz ödeyeceğini en baştan açıklar, üstelik genellikle bunun ismi faiz olarak da belirtilir.
- Kısacası klasik bankalarda hesap açılırken bankaya borç verilmiş olur. Böylece yatırılan para, bankanın mülkiyetine geçer ve işlem tasarrufu tamamen bankanın olur. Bankanın bunu istediği gibi değerlendirme hakkı kendisine verilmiştir. Dilerse faizli-faizsiz çeşitli yatırımlarda kullanabilir, dinen meşru olmayan her işi yapabilir.
- Banka kâr payı dağıtımı yapmayacaktır. Bu sebeple de kâr-zarar hesabı yapmak, bildirmek zorunda değildir.
- Vadeli hesap denen bu faiz hesaplarında, belirlenen vade sonunda ne kadar fazlalık (faiz) fazlalık alınacağı hesap açılırken belirlenmiş ve ilan edilmiştir. Bunda faiz olduğunda şüphe bırakmayacak şekilde, ismi de faiz olarak konmuştur.
- Alınacak faiz şeklindeki fazlalık bankanın kâr ya da zarar durumuna göre değişmez, sabit olarak belirlenmiş ve net olarak başta anlaşmaya eklenmiştir.
- Katılım bankalarında açılan hesap, câri hesap ya da katılma hesabı şeklinde açılır. Câri hesaba yatırılan fonlar faizsiz borç hükmündedir. Katılma hesapları mudârabe / emek sermaye ortaklığı sözleşmesi üzerine inşa edilir. Kısacası katılma hesabı sahibi sermayedar, katılım bankası ise mudârib olur, kâr-zarar ortaklığı kurulur. Anlaşılacağı üzre katılım bankasına katılma hesabı açılırken borç değil sermaye emanet edilmiş olur. Banka bu sermayeyi işletir.
- Katılım bankası, fonu istediği gibi kullanamayacaktır, dînen meşru ve faizsiz alanlarda kullanmakla mükelleftir.
- Katılım bankası kâr-zarar dağıtımı için sürekli hesap yapmak ve yayınlamak zorundadır.
- Katılma bankasında açılan bir katılım hesabında vade sonunda bir fazlalık alınacağı, bir kâr elde edileceği kesin değildir. Zarar ihtimali hesaba dahil edilmiştir. Ne kadar kâr edileceği debelli olmadığından buna dair bir taahhütte bulunulmamıştır. Alınacak fazlalık bankanın dönem içindeki kârına bağlıdır. Katılım bankalar “yatırım yapma tecrübeleri” üzerinden “kâr umûdu” pazarlarlar.
Bu Madde Hakkında Şimdi Bize Sorun
Sözlük Maddesi Hakkında
Bu madde, Mortgage Bankası tarafından hazırlanan Mortgage Sözlük içinde yayınlanmıştır. Mortgage Sözlüğü maddeleri mortgage, emlak ve kredi sözlüğü olarak, ilgili sektörlere yönelik hazırlanan yasalardan ve sektör kültüründen derlenmiştir. Maddeler zaman zaman güncellenmektedir. Sözlüğe eklenmesini istediğiniz ya da ifade eksikliği olduğunu düşündüğünüz maddeler için bizimle iletişim sayfamızdan irtibat kurabilirsiniz.
