Mortgage: Kişiye Özel Faiz Sistemi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, tüketiciye konut kredisinde sabit ve değişken faiz seçenekleri sunan mortgage yasa tasarısını görüşmeye başlıyor. Mortgage sistemi ile sadece değişken faiz değil, kişiye özel faiz dönemi de başlayacak.  
 
Yılbaşında yasalaşması beklenirken geciken uzun vadeli konut edindirme sistemine (Mortgage) ilişkin yasa tasarısı nihayet ana komisyonların gündemine girdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yarın görüşülmeye başlanacak olan tasarı yasalaşırsa halen sabit faiz sistemiyle kredi kullandırılan bankacılık sisteminde tüketici, değişken faizle tanışacak. Mortgage sisteminin konut kredisi kullananlara getireceği bir başka faiz seçeneği de "Kişiye Özel Faiz" olacak. Sistemin oturmasıyla birlikte bankalar müşterilerinin sicil takibini yakından yaparak, borcunu zamanında ödeyen, sağlam müşterilerine riski düşük olduğu için düşük, borcunu ödememeyi alışkanlık haline getirmiş ya da iş hayatı istikrarsız müşterilerine ise riski yüksek olduğu gerekçesiyle daha yüksek borçlanma faizi önerecek. Yani herkesin faizi farklı olacak.
Kredi faizi ne olursa olsun, mevcut tasarı bordrolu çalışan ve ilk evini alan tüketiciye, kredi miktarı 100 bin YTL’yi aşmıyorsa ödediği faizin vergiden düşürülmesine de olanak tanıyor. Tasarının TBMM tatile girmeden yasalaşmasına çalışılıyor. Yasanın ardından faizin vergiden nasıl düşüleceği gibi konuları aydınlatan yönetmeliğin çıkması gerekiyor. Yönetmelikle ilgili çalışmalar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) nezdinde sürdürülüyor.
 
GÖRÜŞLER…….
Faiz, reytinge göre değişmeli
Garanti Yatırım Ortaklığı Genel Müdürü Kürşat Tuncel, şu anda herkese aynı vadede aynı faizin sunulduğu bir kredi ortamı bulunduğunu, mortgage’ın en büyük farkının kişilere sunulan kredilerin kişilerin reytingine göre değişmesi olacağını söyledi. Tuncel’e göre kişiye özel faiz sistemin başlangıcında olmasa bile, kişilerin kredi kayıtları oluşmaya başladığında, geri dönük siciller iyi takip edilmeye başlandığında gerçekleşebilecek. Kürşat Tuncel, "Herkese aynı faiz oranı sunulmaz. 15 yıldır piyasada çalışanla daha yeni çalışmaya başlamış birinin riski aynı değildir. Banka bunları ayrıştırmaya başlar. Ödeme gücüne, alışkanlık ve riske farklı faiz uygular. Bunu bir kayıt kuruluşu takip eder ve ona göre size bir faiz verir. Bu değişken de olabilir sabit faiz de olabilir" dedi.
 
Henüz altyapı oluşmadı
Gayrimenkul değerleme şirketi TADEM’in Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder, tasarının değişken ve sabit faizi öngördüğünü ancak bankaların kredi riskini düşürebilmek amacıyla ABD gibi ülkelerde yaygın kullanılan kişiye özel faiz uygulamasını da zamanla başlatacaklarını söyledi. Henüz bu konuda yeterli altyapının oluşmadığını açıklayan Önder, "Yaklaşık 2 yıldır çalışan kredi kayıt bürosunda yeterli veri bankası oluşmuş değil. Oluştuğunda sadece faiz yönünden değil, ödeme sistemleri yönünden de kişiye özel uygulamalar gündeme gelebilecektir" diye konuştu.
 
Birden fazla alanda olmalı
Şekerbank Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Cem Ertem, banka olarak müşterinin reyting ve verimliliğini ölçmek için yatırım yaptıklarını belirtirken bunun elle ölçülebilecek bir hesaplama olmadığını söyledi. Ertem, ölçümlerin sadece faiz için değil, ücret ve komisyon gibi konularda kişiye özel başka uygulamalar için de geçerli olacağını açıkladı. Artık rekabetin taksit sayısında değil, bu tür konularda yoğunlaşmasını bekleyen Ertem, "Müşteriler artık faturalarını bankadan ödüyor. Dolayısıyla bunları takip ederek reyting ölçümlemesi yapmak daha mümkün bir hale geliyor. Müşterisinin verimliliğini ölçen banka, kaliteli müşteriye daha az faiz önererek onu kaçırmak istemeyecektir. Ama riski yüksek müşteriye de yüksek faiz önererek, kendi riskini azaltmaya çalışacaktır" dedi.
 

Faiz vergiden düşerse 3 bin YTL maaşta 115 YTL fark yaratır
Tasarıda mortgage sistemini desteklemek amacıyla kredi faizinin vergiden düşürülmesine imkân tanınıyor. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMO) Başkanı Yahya Arıkan, tasarıda faizin ne kadarlık kısmının vergiden düşüleceği hakkında bilgi sahibi olmadığını ama bu tür durumlarda ödenen tüm faiz düşülebildiği gibi, belli bir kısmının da vergiden düşürülmesinin mümkün olabildiğini açıkladı. Arıkan, bütün faizin vergiden düşürüleceği varsayımından hareketle 3 bin YTL brüt ücreti olan SSK’lı bir çalışanın yüzde 1.08 faizle 120 ay vadeli 50 bin YTL konut kredisi kullanması halinde ayda 115 YTL daha az Gelir Vergisi ödeyeceğini, yani işyerinden 115 YTL daha fazla para alacağını söyledi.