Bankalarda Panik

Selma ŞENOL / REFERANS

Herkesin yanıtını aradığı soru, finans piyasalarındaki bu hareketin daha ne kadar süreceği, kredileri ne kadar etkileyeceği ve nihayetinde ise konut satışlarını kesintiye uğratıp uğratmayacağı konusu.

Her ne kadar rakamlar Türkiye’nin konut açığının kolay kapanmayacağını gösterse de bu her dönem ya da her fiyattan konutların rahat satılacağının göstergesi değil. Çünkü konut kredilerindeki her yükseliş, asıl barınma ihtiyacı olan orta ve düşük gelirli kesimlerin ev almasını zorlaştırıyor. Türkiye’de hane tüketimini ölçen araştırma şirketi HTP’nin raporu da banka kredilerinin en fazla C grubu olarak nitelendirilen bu kesimi ilgilendirdiğini ortaya koyuyor. Rapora göre 2005 yılında AB grubu denilen üst gelir grubunun sadece yüzde 29’u gayrimenkulünü kredi ile aldı, C grubu kesimin ise kredi kullanma oranı yüzde 63 ile 67 arasında seyrediyor.

Faizlerin harekete geçmesi henüz 1 haftalık bir hareket. Bu nedenle konut yapımcıları henüz satışların durumu hakkında net konuşmuyor. Hepsi ağız birliği etmişçesine ancak haziranda tablonun netleşeceğini söylüyor. Bazıları ise birkaç günlük bir piyasa dalgalanmasını bankaların 20-30 yıl vadeli kredilere yansıtmakta fazla acele ettiğini düşünüyor. Peki, bankalar neden bu kadar panikledi?

İstanbul Capital’in ortaklarından Bahadır Teker, sorunun bankacılık sisteminin kısa vadeli fonlanmasından kaynaklandığını söylüyor. Teker, “Türkiye’nin uzun vadeli fonlama yapacak kaynağı yok. Mortgage geldiğinde yabancı ve uzun vadeli fonlar da Türkiye’ye gelecek ve sistem esas o zaman sağlıklı hale gelecek” diyor. Gerçekten de bankaların 2006 başından bu yana dış piyasalardan aldığı krediler bu tespiti destekliyor. Yılbaşından bu yana 3 banka en uzunu 2 yıl vadeli olmak üzere toplam 835 milyon dolarlık sendikasyon kredisi, 5 banka da en uzunu 10 yıl vadeli olmak üzere 2 milyar 700 milyon dolarlık sekuritizasyon kredisi sağlamış. Toplamı 3 milyar 500 milyon doları ancak geçiyor. Merkez Bankası verilerine göre 5 Mayıs itibariyle bankaların 2006 yılında kullandırdığı konut kredisi tutarı yaklaşık 3 milyar YTL, yani 2 milyar dolar. Konut kredilerinin yüzde 45’lik bölümünü ise 6 ile 10 yıl arası vadeler oluşturuyor. Bu rakamlar bile konut kredilerinin nereden fonlandığını açıkça gösteriyor.