Gayrimenkul Yatırımlarında Türkiye’nin Konumu

GYODER tarafından bu hafta düzenlenen toplantıda Dr. Can Fuat Gürlesel bir sunum  yaptı. 18 ülkeden seçilmiş bazı kentlerin gayrimenkul pazarlarını değerlendirdi.  Önümüzdeki 10 yıl içindeki gelişme potansiyellerini ortaya koydu.

Avrupa’nın  doğusundan, Asya’dan, Körfez ülkelerinden ve Latin Amerika’dan seçilmiş  şehirlerin gayrimenkul pazarlarının özellikleri dikkate alınarak yapılan bu  analizden ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor. İstanbul da çalışma kapsamına giren  kentler arasında yer alıyor. Seçilen bu gayrimenkul pazarlarının çoğu yarı şeffaf. Bilginin doğruluk düzeyi de buna göre şekilleniyor. Araştırmanın temel  bulguları ise kısaca şöyle:

• Türkiye’nin konut gereksinimi orta düzeyde. Çin ve Hindistan’da ise konut ihtiyacı çok fazla.
• Türkiye’de konut geliştirme  alanları daha çok orta gelirlilere yönelik. Rusya’da da aynı şekilde bir eğilim  var. Oysa Çin, Hindistan, Endonezya ve Brezilya’da hedef daha çok sosyal  konutlara ve alt-orta sınıfa yönelmiş. Bu ülkelerin tümünde konut finansman  sistemi mevcut.
• Alışveriş Merkezi (AVM) pazarları ilginç. Türkiye’de bin kişi  başına 85 AVM düşüyor. Bu rakam Çin’de 36, Hindistan’da 4 ve Brezilya’da ise 49.  Bu bulgulara göre Türkiye’de AVM açısından bir doygunlaşma görülüyor.
  Ofis  tipi gayrimenkullerin metrekare fiyatı İstanbul’da 3.810 dolarken, Delhi’de  10.630, Şanghay’da 8.160 ve Sao Paulo’da 6.585 dolara çıkıyor.
• Endüstriyel  alanlarındaki gayrimenkullerin lojistik performansları açısından Türkiye 39.  sırada yer alıyor. Bizden daha iyi durumda bir tek Çin var. Diğer ülkeler bizim  altımızda.
• Otel piyasasında Türkiye’nin yeri ve rekabetçilik düzeyi iyi. Getirisi ise diğer kentlere kıyasla orta derecede.
  Türkiye’de yatırım  yapılabilir gayrimenkul stoku 2010 yılında 239 milyar dolar. Bunun 2020 yılında  582 milyar dolara çıkacağı bekleniyor. Önümüzdeki on yılda stok artışında bir tek Katar’ı geçebiliyoruz. Seçilen diğer kentlerde daha hızlı bir artış  öngörülüyor.
• Gayrimenkul yatırımlarının yıllık getirilerine baktığımızda  ortalarda yer alıyoruz. Mumbai ve Sao Paulo en yüksek getiriyi sağlayan kentler. 

Bu tablo bize İstanbul’un ofis, lojistik depo, AVM ve otel yatırımları açısından  dünya sıralamasında orta bir düzeyde yer aldığına işaret ediyor. Bunun bir  anlamı da Türkiye’de gayrimenkul pazarında spekülatif bir balonun oluşmadığı. Bu  olumlu bir nokta.

BİZİM ADAYIMIZ KİM?

IMF’nin yeni seçilecek başkanı için yoğun kulis faaliyetleri sürüyor. İsimler  havada uçuşuyor. Daha önce de belirttim. Yeni başkanı Avrupalılar kimseye  bırakmazlar. Özellikle Almanlar kendilerinden olmasını isterler. Bizim hükümet  ise bu konuda sessizliğini sürdürüyor. Kemal Derviş’in ismi uluslararası medyada  yoğun biçimde gündeme taşınırken, hükümetten bu konuda bir yorum gelmedi. Oysa  IMF’de resmen olmasa bile oy oranı yüzde 1’e yaklaşan ve G-20 üyesi olan  Türkiye’nin kulis faaliyetlerine katılması, adayını ilan etmesi ya da mevcut  adaylardan kimi desteklediğini açıklaması gerekir. Güçlü ülke olmak bu tür bir  davranışı gerektirir.

Gazi ERÇEL – HTGazete