Bu yıl mart başına kadar konut kredisi kullanan 500 bin tüketicinin çoğunluğu mortgage sistemine geçiş yaptı. Mortgage'a geçmeyen yüzde 5 civarındaki tüketicilerin ise kredisinin bitmesine az bir süre kalanlardan oluştuğu bildirildi.

Bankalardan 6 Mart 2007'den önce konut kredisi kullananların, Konut Finansmanı Kanunu’na (Mortgage) geçip geçmeme konusundaki tercih süreleri salı günü doldu. Daha önce konut kredisi kullananların yüzde 95'e yakını  sisteme dahil olurken, kredi kullananların yüzde 5'e yakın kısmı ise bankalara, mortgage'a geçmek istemedikleri, yani Tüketici Kanunu kapsamında kalmak istedikleri yönünde dilekçe verdi. Bankacılar, mortgage sistemine dahil olmayanların önemli bir bölümünün kredisini kapatmaya az bir süre kalan kişilerden, bir bölümünün ise proje üzerinden kredi kullananlardan oluştuğunu söyledi. Bankacılar, daha önce mortgage kapsamına geçmemek için dilekçe veren birçok kişinin de dün yeniden bankaları arayarak sisteme dahil olmak istediklerini ve dilekçelerini geri çekmek istediklerini vurguladı.

Maketten alan endişeli

Eski sistemde, bir projeden alınan konut için kullanılan kredilerde, müteahhit ve banka, kullandırılan kredi tutarına bağlı kalmaksızın, konutun ayıplı çıkması halinde 5 yıl süreyle sorumluyken, yeni sistemde, banka, sadece verdiği kredinin tutarı kadar ve 1 yıl süreyle sorumlu olacak. Proje üzerinden (maketten) kullandırılan konut kredilerin toplam krediler içerisindeki payının yüzde 10-15'lerde olduğunu belirten bir bankacı, bu tüketicilerden bir kısmının bankanın sorumluluğunun kalkacağı endişesiyle mortgage geçmediğini söyledi. Başka bir bankacı ise bankaların proje üzerinde yaptıkları kredilendirmelerde çok hassas davrandığını, sağlıklı şirketlerin tercih edildiğini belirterek, bu tür konutların önemli bir kısmının sahiplerine teslim edildiğini ve burada bir sıkıntı olmadığını söyledi.  

Değişken faiz istenmedi

Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ali Fuat Erbil, yüzde 95'in üzerinde oranın mortgage kapsamına geçtiğini söyledi. Beklentilerinin de bu civarda olduğunu vurgulayan Erbil, değişken faizin ise tüketiciler tarafından tercih edilmediğini söyledi. Erbil, şu anda sektörde değişken faizli kredinin de kullandırılmadığını vurguladı. Erbil, vergi indirimi konusunda kapının açık olduğunu ve vergi teşviği gelmesi durumunda ise mortgage geçenlerin bundan yararlanabileceğinin altını çizdi. Mortgage geçmenin tüketiciler açısından bir kayba neden olmadığını belirten Erbil, Banka Sigorta Muameleleri Vergisi ödememe avantajı kazandıklarını ifade etti. Erbil, erken ödemeye getirilen yüzde 2 cezanın ise daha önce kredi kullananları bağlamadığının altını çizdi.

Erken ödemeye ceza yok

HSBC Bank Bireysel Ürün Yönetimi ve Pazarlama Müdür Yardımcısı Burak Taşgan ise, "mortgage kapsamında" ve "mortgage kapsamında olmayan" diye iki grubun bugünden itibaren geriye dönük ödeme planlarının güncelleneceğini söyledi. Net bir oran olmamakla birlikte toplam müşterilerin sadece yüzde 5'ine yakınının mortgage geçmek istemediğini belirten Taşgan, "Aslına bakarsanız bu oran yüksek. Çünkü bu işin rasyoneli herkesin mortgage sistemine dahil olmasıydı. Dahil olmak istemeyenlerin önemli bir kısmı eksik bilgiden kaynaklandı" dedi. Tüketici derneklerinin mortgage geçen tüketicilerden erken ödeme cezası alınabileceği yönünde uyarılarını değerlendiren Taşgan, bugünkü durumda mortgage geçen tüketicilerden erken ödeme cezasının alınmasının sözkonusu olmadığını söyledi. Taşgan, "Herhangi bir banka erken ödeme cezası uygularsa kanuna aykırı bir işlem yapmış olacak. Kanun bunu çok net söylüyor. Ancak yarın yasa değişirse bunu bilemem" dedi. 

Bankalar konut satıcısı değil

Akbank müşterileri arasında 6 Mart'tan önce konut kredisi kullananların yüzde 10'u mortgage'e geçmeyip eski sistemde kalmaya karar verdi. Century 21 ile yaptığı işbirliğini anlatmak üzere dün bir toplantı düzenleyen Akbank Bireysel Bankacılık Grup Başkanı Cem Muratoğlu, Mortgage ile ilgili düzenlemede Türk usulü bir durum yaşandığını söyledi. "Türkler karar vermek için son ana kadar bekler" diyen Muratoğlu, hafta başına kadar dilekçe verenlerin oranı yüzde 1-2 düzeyindeyken, bu oranın son tarih olan 5 Haziran haftasında yüzde 10'a yükseldiğini açıkladı. Piyasa genelinde de oranın bu seviyelerde çıkacağını tahmin eden Muratoğlu, mortgage'a geçmek avantajlı olduğu halde tüketicilerin basında çıkan bazı olumsuz yorumlardan etkilenmiş olabileceğini söyledi. Yasa çıkmadan 5 ay önce 100 bin YTL kredi kullanan tüketicinin sisteme geçmesi halinde 7 bin 260 YTL avantajlı olacağını vurgulayan Muratoğlu, mortgage'da taksitlerin iki kez üst üste ödenmemesi halinde bankanın konuta el koyacağına ilişkin maddeye yönelik kuşkuların yersiz olduğunu savundu. Muratoğlu, "Bankalar konut satıcısı değil. Konuta el koymaktansa, biz kendi adımıza zor duruma düşen tüketicimizle görüşüp uzlaşmaya ve onun önünü açmaya çalışırız" dedi.

HABER – KENAN ŞANLI / REFERANS