Özellikle geçen yıl ve bu yılın ilk 6 ayında yoğunlaşan konut kredisi kullanımının bir bölümü ''formalite'' olarak adlandırılabilen satışlarla gerçekleşti.Ankara Ticaret Odası'nın geçen yıl yaptığı araştırmaya da konu olan bu satışlarda tüccar, ticari krediden daha ucuz ve sabit faizli olması nedeniyle konut kredisine yöneldi. Soyadı tutmayan akrabalar, kağıt üzerinde birbirlerine ev satmış gibi yaparak kredi kullandı.
Tüccarların yanı sıra dayı-yeğen ya da hala-yeğen gibi soyadı tutmayan yakın akrabalar, kuzenler, komşular ve şirket ortakları da kağıt üzerinde birbirlerine ev satmış gibi yaparak çektiği konut kredisini değerlendirdi.
Tapu ve Kadastro yetkililerine göre, ticari kredilerin konut kredilerinden üç kat daha pahalı olması nedeniyle başvurulan bu yöntem, son günlerde formalite satış yapanların başını ağrıtıyor. İleride oluşabilecek bir ihtilafa karşı temkinli olmak isteyen bu kişiler, satış yaptıkları kişilerden noter onayıyla aldıkları ''satış vaadi'' sözleşmesiyle tapu dairelerine ''satış vaadi şerhi'' koydurmaya çalışıyor.
SATIŞ VAADİ ŞERHİ
Tapu ve kadastro uzmanlarına göre, satış vaadi sözleşmesi ''satış'' anlamına gelmiyor. Bu sözleşmenin süresi 5 yılı aşamıyor, 10 yıldan sonra da dava açılamıyor. Satış vaadi, ileri bir tarihte bir malın satışını taahhüt niteliğinde ön akit özelliği taşıyor. Satış vaadi sözleşmeleri hem alıcının hem de satıcının huzurunda noterlerce düzenleniyor.
İstem halinde ilgili tapu kütüğünün şerhler sütununa şerh edilmesi de mümkün ancak, şerh tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmiyor. Bu durumdaki kişiler, satışın üzerinden 10 yıl geçtikten sonra da dava açamıyor.
Konutunu formalite satış yaptığı kişiden, noter onayıyla satış vaadi sözleşmesi alan bir kişi, bu sözleşmeyle tapu müdürlüğüne gidip satış vaadi şerhi koydurabilmesi için tıpkı alım-satım işlemlerinde olduğu gibi emlak değeri üzerinden binde 5,4 oranında harç ödemek zorunda kalıyor. Bu kişilerden ayrıca, Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret de tahsil ediliyor.
BELEDİYE EMLAK DEĞERİ
Kişi formalite satış yaptığı konutunu, noterin satış vaadi sözleşmesiyle tapu dairesine gidip, adına tescil ettiremiyor. Tapudan devir işlemi için konut sahibinin de tapu dairesinde bulunması gerekiyor.
Formalite satış yapan kişinin bu ihtilaf durumunda mahkemede 10 yıllık süreyi aşmamak koşuluyla dava açma hakkı bulunuyor ancak, evin bedelini, çoğunlukla düşük bedel gösterilen belediye emlak değeri üzerinden alabiliyor.
